ปราสาททอง

ปราสาททอง

ปราสาททอง เป็นชื่อที่ตั้งขึ้นโดยชุมชนท้องถิ่น เป็นชื่อที่สอดคล้องกับปราสาทแก้วหรือปราสาทพระปืด ซึ่งตั้งอยู่ในอีกหมู่บ้านใกล้ๆ กัน (ห่างกันประมาณ 6 กิโลเมตร)

ลักษณะทางสถาปัตยกรรม

ปราสาททอง ประกอบด้วยปราสาทหลังเดียว ตั้งอยู่บนเนินดินขนาดเล็ก ด้านหน้าหรือทางทิศตะวันออกมีสระน้ำขนาดใหญ่ มีรายละเอียดดังนี้

ปราสาทประธาน ก่ออิฐถือปูน แผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 3.5 X 3.5 เมตร ส่วนเรือนธาตุ ลักษณะตันทึบ (ไม่สามารถเข้าไปภายในได้) ทำเป็นซุ้มจรนำประดิษฐานพระพุทธรูปทั้งสี่ด้าน ส่วนหลังคาทำซ้อนลดหลั่นกันขึ้นไป 3 ชั้น ปราสาทตั้งอยู่บนฐานสูงซึ่งก่อเป็นเขื่อนอิฐถมดิน แผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 14 X 14 เมตร

เนินดินตั้งอยู่ทางด้านหน้าปราสาทประธาน สันนิษฐานว่าอาจเป็นเนินโบราณสถาน ปัจจุบันมีการสร้างศาลเจ้าที่ซ้อนทับไว้

สระน้ำขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ทางด้านหน้า (ทิศตะวันออก) ห่างไปประมาณ 80 เมตร

ความสำคัญของแหล่งทางประวัติศาสตร์โบราณคดี

ปราสาททอง เป็นปราสาทก่ออิฐถือปูนที่มีรูปทรงค่อนข้างสูงเพรียว เช่นเดียวกับปราสาทเมืองที อำเภอเมืองสุรินทร์ และจากการที่ไม่ปรากฏร่องรอยหลักฐานชิ้นส่วนเครื่องประกอบสถาปัตยกรรมตามแบบปราสาทขอมโดยทั่วไป เช่น ทับหลัง เสาประดับกรอบประตู บัวกลุ่มยอดปราสาท ชิ้นส่วนศิลาทรายหรือศิลาแลง ทำให้สันนิษฐานได้ว่าอาจเป็นปราสาทที่สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย-ต้นรัตนโกสินทร์ ราวพุทธศตวรรษที่ 23-24 โดยอาจได้รับแรงบันดาลใจมาจากรูปทรงของปราสาทขอม แต่มีการปรับเปลี่ยนรูปทรงให้สูงเพรียวขึ้น ปราสาททองจึงเป็นร่องรอยหลักฐานที่แสดงถึงการตั้งถิ่นฐานของชุมชนในวัฒนธรรมล้านช้าง ซึ่งแพร่หลายอยู่ในภาคอีสานในช่วงเวลาดังกล่าว

ปราสาททอง ได้รับประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานแล้ว ปัจจุบันยังไม่ได้รับการบูรณะ มีการนำไม้มาค้ำยันเสริมความมั่นคงไว้ ปราสาททองจัดเป็นปราสาทที่มีขนาดเล็ก แต่มีสภาพที่ค่อนข้างสมบูรณ์ ได้รับการดูแลรักษาทำความสะอาดกำจัดวัชพืชอย่างสม่ำเสมอ หากพิจารณาเรื่องตำแหน่งที่ตั้งพบว่ามีปราสาทที่ตั้งอยู่ใกล้กันคือปราสาทพระปืด และมีถนนเข้าถึงแหล่งได้โดยสะดวก

ตำแหน่งที่ตั้ง

บ้านแสร์ออ ตำบลตากูก อำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัดสุรินทร์

การเดินทาง

จากตัวเมืองสุรินทร์ ไปตามทางหลวงหมายเลข 214 (สุรินทร์-จอมพระ) เมื่อถึงช่วงหลักกิโลเมตรที่ 14-15 ให้เลี้ยวขวาไปตามทาง สร.3036 (จะผ่านตัวอำเภอเขวาสินรินทร์) เป็นระยะทาง 8.5 กิโลเมตร จะถึงวัดปราสาททอง ซึ่งปราสาททองตั้งอยู่บริเวณเดียวกันกับวัด

อ้างอิง : กรมศิลปากร. ทำเนียบโบราณสถานขอมในประเทศไทย เล่ม 3 จังหวัดสุรินทร์, กรุงเทพฯ: กอง โบราณคดี กรม ศิลปากร, 2538.